Every technique has its specific qualities and anti-qualities. In the project 'Stadswijk Rotterdam' i wanted to use the internet in making a publication. Van der Vlist made numerous of photographs in different parts of the city of Rotterdam, the Netherlands. While going through them i thought it would be good to aim for a certain randomness, the same as you have if you walk in the city; you never know what happens around the next corner. In a book you always have a lineair way of reading. To avoid this lineair structure i designed a website. On this site the visitor has to pick few key-words like 'territory', 'religion', 'infrastructure'; words which have a certain abstract quality. If you made a selection a pdf is generated wich is shown to the user as a collection of tumbnails. If you like it, you can buy it, and you can print it out yourself. Via postal service you receive a sleeve to put the publication in, and to keep it.
< back to main image
COMMISIONED BY
COLLABORATION WITH
YEAR
SIZE
PAGES
TYPEFACE
PAPER
TECHNIQUE
< back to main image
The project Stadswijk Rotterdam is using a form of Print On Demand, a technique that is more used in the photographic field. For Endless Lowlands (a recommendable blog) i wrote an article (in Dutch) about this technique. It was published June 14, 2009.
Print On Demand
Toen ik met Fw: de nieuwe selectie voor ‘Pages’ samenstelde, een tentoonstelling met 40 Nederlandse fotoboeken die nu te zien is op PhotoEspaña in Cuenca, kwamen we opvallend veel Print-On-Demand (POD) boeken tegen. POD wordt veelal gezien als het walhalla voor de fotograaf. Eindelijk kan iedereen een boek maken! Maar is deze ontwikkeling wel bedoeld voor de professionele fotograaf? Is de ontwikkeling van het POD-boek niet eerder een bedreiging voor concentratie? En werkt het niet juist haast en gulzigheid in hand?
Print-On-Demand is een techniek die bedacht is voor de consumentenmarkt; het moderne foto-album. Mensen plakken geen foto’s meer in albums omdat alles digitaal is. Dus maak je online je fotoalbum. Je klikt op “bestel” en je boek wordt in korte tijd gebonden thuis bezorgd. Voor een groot segment van de amateur-fotografie een goede en erg leuke ontwikkeling. Toch vind ik de verschijningsvorm in het professionele circuit een twijfelachtige ontwikkeling. Los van het feit dat het technisch kwalitatief erg te wensen overlaat (papier, maat en bindwijze zijn veelal standaard), is er ook sprake van een gewetensvraag. Vrij vertaald betekend “print on demand” namelijk: “u vraagt wij draaien”. Die houding vind ik te vrijblijvend voor een fotograaf of kunstenaar. Je moet als auteur geloven in je werk en bereid zijn daar tijd, energie en geld in te investeren.
Uiteraard zijn er voorbeelden aan te dragen waarin fotografen ingaan op de specfieke mogelijkheden en beperkingen van dit medium en dat gebruiken als uitgangspunt om nieuw werk te maken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan “Every Week a New Book” van Wil van Iersel of “Other People’s Photographs” van Joachim Schmid. Dit is een vorm van reflectie op een medium waarbij er interessante dingen kunnen gebeuren. Maar dit zijn helaas de uitzonderingen op de regel. Het gros van de publicaties die met POD worden aangeboden zijn veelal het resultaat van zelfopgelegde beperkingen. Hierin is de kritische houding van de fotograaf ten opzichte van het medium boek het grootste gemis. Simpele vragen als: “waarom wil ik eigenlijk een boek maken?” en “wat is een boek eigenlijk?” worden vaak overgeslagen. Door de schijnbare laagdrempeligheid van POD hoef je blijkbaar niet meer stil te staan bij dit soort vragen. “Waarom?” “Omdat het zo makkelijk kan!”
Een veel gehoorde reden om een fotoboek te maken middels POD is dat er geen geld is om een ‘echt’ boek te drukken. Vaak wordt in één adem de hoop uitgesproken dat dat ‘echte’ boek er wel nog ooit gaat komen. Maar door het printen van je boek als een POD-object help je eigenhandig die kans om zeep. Een fotograaf verzadigt namelijk zijn eigen markt met deze techniek. Zodra hij het aanbiedt is men is al bekend met het boek, met het project. Als hij drie jaar na dato met zijn ‘echte’ boek op de proppen komt, voelt het niet alleen voor hemzelf als een stap terug in de tijd, maar ook voor het publiek.
Daarnaast is het gegeven dat POD goedkoop is een fabeltje. De stukprijs (die meestal schaamteloos door de fotograaf in rekening wordt gebracht) van een gemiddeld POD-boek is nog altijd twee tot drie keer zo hoog als die van een gedrukt boek in een oplage van bijvoorbeeld 500 stuks. 500 stuks is niet veel als je echt iets op je lever hebt. Als je als fotograaf niet verwacht dat je 500 boeken kan verspreiden, dan is het überhaupt de vraag of je het boek moet maken. Het is begrijpelijk dat niet iedereen zomaar een zak geld heeft om een 200-pagina-A4-oblong-kleurenfotografie-hardcover-boek te maken. Maar waarom zou je dat willen?
Het automatisch terug vallen op de POD-standaarden is een groot gebrek aan creativiteit, waarbij er uit wordt gegaan van wat er niet is, namelijk geld. Je legt de verantwoordelijkheid voor het wel of niet slagen van je project dan buiten jezelf, wat een bedenkelijke constructie is. Als kunstenaar dien je je eigen onafhankelijkheid te bewaken en te bevechten. Vooral bij het naar buiten brengen van je eigen werk. Dat is minder ingewikkeld dan het misschien lijkt. Een bescheiden publicatie van 32 pagina’s op het juiste papier en goed afgewerkt kunnen een schot in de roos zijn. Denk aan ‘Oma Toos’ van Jaap Scheeren, of aan ‘India’ van Charlotte Dumas.
Maar het kan nog rigoureuzer: Waarom bijvoorbeeld niet gewoon gebruik maken van een andere vorm? Geert Goiris maakt (in nauwe samenwerking met ontwerper Roger Willems) bijvoorbeeld prachtige leporello’s, vouwvellen en kaarten waarin zijn werk in een verstilde context te zien is. En wat de denken van het werk ‘Stones’ van Michel Francois? Deze grote weggeef-poster siert vijf jaar na verspreiding nog steeds menig muur, waaronder een tijd lang de muur van mijn werkplek. Onlangs is hij echter door mij omgeruild voor een affiche van Gert Jan Kocken. Dit affiche is gedrukt en verspreid als uitnodiging voor zijn tentoonstelling, wat betekent dat de fotograaf op grote schaal een prachtige publicatie van zijn werk heeft kunnen verspreiden. Een mooie dubbelslag. Maar belangrijker nog is dat al deze op maat gemaakte publicaties zorgen ervoor dat de focus ligt bij het werk, niet bij de constructie van het maak-proces.
De tentoonstelling Pages, una nueva generación de libros de fotografía in Cuenca, Spanje.
Stones van Michel Francois.
Overzicht van drukwerk van Geert Goiris. Foto gemaakt in Cultergest, Portugal tijdens de tentoonstelling Roma Publications in 2004.
Uitnodiging Gert Jan Kocken - Defacing, Kunstencentrum STUK, april 2009.